Mynediad Cymunedol i Ffermydd a Thir

ENGLISH

Archwilio Mynediad Cymunedol i Ffermydd a Thir

Roedd y rhan hon o'n prosiect Mannau Gwyrdd Gwydn yn canolbwyntio ar fynediad i dir ar gyfer ffermio cynaliadwy yng Nghymru.

Tir fferm Cymru yw'r drytaf yn y DU, a dros y 35 mlynedd diwethaf mae nifer y tenantiaid ar dir fferm y cyngor wedi gostwng tua dwy ran o dair. Fodd bynnag, gellir defnyddio asedau tir i fynd i'r afael â rhai o'n heriau mwyaf - poblogaeth ffermio sy'n heneiddio, chwalfa hinsawdd, colli bioamrywiaeth ac erydiad pridd.

Nodau

Daeth Cynghrair y Gweithwyr Tir ac Asedau a Rennir at ei gilydd i ddod o hyd i ffyrdd o wireddu heriau a chyfleoedd mynediad i dir i newydd-ddyfodiaid a chymunedau lleol sydd â diddordeb mewn ffermio agroecolegol.

Partneriaid

• Shared Assets (Arweinydd y prosiect
• Landworkers' Alliance Cymru (Arweinydd y prosiect)
• Social Farms & Gardens

Canlyniadau

• Helpu tri grŵp cymunedol i brynu'r tir y maent yn gweithredu arno, gan roi diogelwch iddynt 

• Ymchwilio i faint o dir amaethyddol sy'n eiddo cyhoeddus yng Nghymru

• Ymchwilio i anghenion, bylchau sgiliau a phrofiadau ffermwyr agroecolegol newydd yng Nghymru

• Cynnal digwyddiadau a thrafodaethau gyda thirfeddianwyr a cheiswyr tir cyhoeddus, preifat a sefydliadol

• Prynu tir â chymorth ar gyfer ffermydd cymunedol 

• Creu cyfres o astudiaethau achos ac adolygiadau i:

  • cefnogi cymunedau a newydd-ddyfodiaid i gael mynediad i dir

  • Galluogi tirfeddianwyr i agor eu tir yn hyderus ar gyfer tyfu agroecolegol

Adnoddau

Dysgwch fwy am y rhwystrau sy'n wynebu'r rhai sy'n gweithio ar fynediad cymunedol i dir a'r newidiadau allweddol sydd eu hangen i'w ehangu.

Ymchwil

Gwnaethom ofyn i dirfeddianwyr cyhoeddus a phobl sy'n chwilio am dir yng Nghymru am y tir y maent yn ei reoli, neu yr hoffent ei reoli. Mae ein dadansoddiad o'r arolwg yn dangos yr awydd am, graddfa bresennol, a'r rhwystrau i ddulliau ffermio yn y gymuned yng Nghymru. Gweler canfyddiadau allweddol yr arolwg a chyfleoedd i gyrff cyhoeddus a cheiswyr tir.

> Crynodeb a Dadansoddiad o Arolygon

Trosolwg polisi

Eglurodd ein hadolygiad polisi gyd-destun y prosiect Mannau Gwyrdd Gwydn, yng Nghymru ac mewn perthynas â'r DU ehangach. Deall y bylchau a'r cyfleoedd mewn polisi sy'n berthnasol i dir sy'n eiddo cyhoeddus, hawliau cymunedol a mynediad i dir, ac ardaloedd cysylltiedig eraill.

> Adroddiad Polisi Cymru

> Polisi Ehangach y DU

Argymhellion yr Ymddiriedolaeth Tir ar gyfer llunwyr polisi ac awdurdodau lleol

Gwnaethom archwilio'r potensial ar gyfer datblygu ymddiriedolaethau tir fel model amgen ar gyfer mwy o fynediad cymunedol i dir yng Nghymru. Mae ein cyfres o argymhellion ar gyfer llunwyr polisi ac awdurdodau lleol yn dangos sut y gellid defnyddio tir i gynyddu cyfleoedd i newydd-ddyfodiaid a chymunedau lleol.

> Darllenwch ein hargymhellion ar gyfer datblygu ymddiriedolaethau tir yng Nghymru 

Cefnogi a rhannu arfer da i awdurdodau lleol

Gwnaethom gydlynu partneriaeth ddysgu i awdurdodau lleol rannu heriau ac arferion da o'u hardaloedd lleol. Mae ein blog yn rhannu'r dull a ddefnyddiwyd gennym a'r gwersi a ddysgwyd o'r bartneriaeth.

> Darllenwch flog ar ein partneriaethau dysgu gydag Awdurdodau Lleol

Argymhellion i gynghorau

Mae ein canfyddiadau a'n hargymhellion ar gyfer cynghorau yn amlygu'r rhwystrau sy'n wynebu'r rhai sy'n gweithio ar fynediad cymunedol i dir cyhoeddus, a'r newidiadau polisi allweddol sydd eu hangen i symud pethau ymlaen er budd y cyhoedd, gan ganolbwyntio ar werthoedd cymdeithasol ac amgylcheddol.

> Darllenwch ein hargymhellion ar gyfer cynghorau

Canllawiau i dirfeddianwyr a cheiswyr tir

Dysgwch oddi wrth yr arfer da presennol a chael cyngor defnyddiol gan eraill sy'n ceisio gweithio'n greadigol i gefnogi mynediad i dir. Yn seiliedig ar drafodaeth, adborth, ymchwil arolwg, gall y canllawiau helpu tirfeddianwyr a cheiswyr i gymryd y cam nesaf.

> Darllenwch ein canllawiau tirfeddianwyr a cheiswyr tir

Recordiadau digwyddiadau ar-lein ar gyfer tirfeddianwyr a cheiswyr tir

> Gwyliwch y weminar cyllid cymunedol ar gyfer prynu tir

> Gwyliwch y tirfeddianwyr cyhoeddus yn recordio

> Gwyliwch y tirfeddianwyr preifat yn recordio

Astudiaethau achos

Os ydych chi'n sefydliad neu'n awdurdod sy'n gobeithio bod yn greadigol am fynediad cymunedol i dir, edrychwch ar ein hastudiaethau achos ysbrydoledig sy'n cynnwys prosiectau ledled Cymru.

> Darllenwch Archwilio Astudiaethau achos Mynediad i Ffermydd Cymunedol a Tir

Cysylltu â ni

Os hoffech wybod mwy am ein gwaith ar draws Cymru, e-bostiwch [email protected]

Ar gyfer ymholiadau yn benodol am fynediad i dir, cysylltwch â'r Gwasanaeth Cynghori ar Dir Cymunedol drwy e-bostio [email protected]

Ynglŷn â Mannau Gwyrdd Gwydn

Roedd Mynediad Cymunedol i Ffermydd a Thir yn un o chwe llinyn o waith yn y prosiect Mannau Gwyrdd Gwydn. Gweler ein trosolwg Mannau Gwyrdd Gwydn i ddarganfod mwy. 

Ariennir y prosiect hwn drwy Gymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru - Rhaglen Datblygu Gwledig 2014-2020, a ariennir gan Lywodraeth Cymru a'r Undeb Ewropeaidd.